Schenken zonder zorgen: Conventioneel beding van terugkeer (Lemon Consult)

Auteur: Dana Vandaele (Lemon Consult)

Wie de successiefactuur voor zijn kind wil beperken, kan overwegen om een schenking te doen. Maar, een schenking is onomkeerbaar en dus voor vele ouders een groot struikelblok. Eigenlijk hoeft dit niet zo te zijn. Aan een schenking kunnen tal van voorwaarden of modaliteiten gekoppeld worden die zorgen voor de nodige gemoedsrust.

Het doel van deze reeks is om grondiger in te gaan op de meest gangbare modaliteiten die aan een schenking kunnen gekoppeld worden. Eén van deze modaliteiten is het conventioneel beding van terugkeer.

Ouders die een schenking doen aan hun kind, hebben wellicht vragen over wat er gebeurt in het geval dat hun kind voor hen zou overlijden. Zullen ze de schenking dan terugkrijgen? Moeten ze erfbelasting betalen? Of gaan de geschonken goederen automatisch over naar de erfgenamen van het kind?

De wetgever heeft al in zekere mate rekening gehouden met de noodlottige situatie waarbij het begunstigde kind overlijdt vóór zijn ouders. De schenking keert automatische terug naar de ouders, zij het onder strikte voorwaarden:

• Het moet gaan om een schenking van een ouder aan een kind;
• Het kind laat zelf geen kinderen na;
• De geschonken goederen moeten zich nog steeds in het vermogen van het kind bevinden, bijvoorbeeld doordat ze nog niet verkocht zijn.

Hoewel de wettelijke terugkeer bestaat, kan het toch raadzaam zijn om een conventioneel beding van terugkeer op te nemen bij een schenking, met name wanneer niet aan de wettelijke voorwaarden is voldaan.

Stel u de volgende situatie even voor:  U schenkt aan uw kind aandelen van het familiebedrijf. Uw kind is gehuwd en heeft zelf ook twee kinderen. Komt uw kind vóór u te overlijden, dan zal, indien er geen specifieke regeling is getroffen in een testament, het wettelijk erfrecht toepassing krijgen. Uw schoonzoon of -dochter zal het levenslang vruchtgebruik op de geschonken aandelen erven. Dit houdt in dat hij of zij levenslang de dividenden daarvan zal ontvangen en zeggenschap kan verkrijgen op de algemene vergadering. Daarnaast zou uw schoonzoon of -dochter kunnen vragen om het vruchtgebruik om te zetten in volle eigendom, wat betekent dat een deel van de aandelen permanent uit het familievermogen zou verdwijnen.

Met een conventioneel beding van terugkeer keren de geschonken aandelen bij vooroverlijden van uw kind terug naar uw vermogen, zonder betaling van erfbelasting. U vermijdt dat uw schoonkind het erfrechtelijk vruchtgebruik verkrijgt op de aandelen. Vervolgens kan u beslissen om de aandelen daarna rechtstreeks te schenken aan uw kleinkinderen.

U kan de toepassing van het beding ook optioneel maken. Zo hebben ouders de keuze om de geschonken goederen wel of niet te laten terugkeren in functie van de omstandigheden op dat moment. Denk maar aan de situatie waarbij het overleden kind de woning waar hij met zijn partner en kinderen samenleefde via schenking van zijn ouders heeft gekregen. Uit menselijke overwegingen is het niet ondenkbaar dat de ouders de zaken liever zo laten. Mits een goede formulering van de clausule, zal ook dan de terugkeer belastingvrij gebeuren.

Met het conventioneel beding van terugkeer kunt u enigszins anticiperen, indien de begiftigde van de schenking zou vooroverlijden. Hoe dit beding precies dient te worden geformuleerd hangt af van uw specifieke wensen en doelstellingen. Wenst u meer flexibiliteit in de toepassing van dit beding? Dan kunt u er een optioneel beding van maken.

Bron: Lemon Consult