Overheidsopdrachten in de federale administratie. Het Rekenhof brengt verslag uit aan het federale parlement – Persbericht van 11 mei 2023 (Rekenhof)

Auteur: Rekenhof

Hierna volgt een overzicht van de meest voorkomende vaststellingen van het Rekenhof:

De onderzochte departementen en instellingen zijn onderworpen aan de overheidsopdrachtenregelgeving en moeten dus zo mogelijk een beroep doen op de mededinging, ook voor opdrachten van beperkte waarde.

Vijf ervan leefden in een beperkt aantal kleinere dossiers de verplichting tot mededinging echter niet na of sloten opdrachten buiten de overheidsopdrachtenregelgeving om.

Tijdens het onderzoek naar de langlopende overeenkomsten bleek dat zowat 20 % van de onderzochte dossiers een contractuele of effectieve looptijd hadden van méér dan de momenteel wettelijk vastgelegde termijn van vier jaar en dit zonder dat deze langere termijn degelijk was gemotiveerd.

De aanbestedende overheid moet de juridische en feitelijke motieven die het gebruik van de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking, vooral bij een technisch monopolie, rechtvaardigen in de gemotiveerde beslissing.

Bij twee aanbestedende overheden ontbrak echter in een beperkt aantal dossiers deze motivering of was deze juridisch niet correct.

De aanbestedende overheid kan een opdracht maar gunnen aan de inschrijver die de opdracht niet wordt ontzegd op grond van de uitsluitingsgronden. Het Rekenhof stelt echter vast dat de meeste aanbestedende overheden bij hun nazicht, naast de fiscale en socialezekerheidssituatie, vooral de uittreksels uit het strafregister van de firma’s, hun gemandateerden of bestuurders niet verifieerden of effectief archiveerden.

Bij het bepalen van de kwalitatieve selectiecriteria voor een overheidsopdracht moet de aanbestedende overheid elk criterium verbinden aan een gepast minimum en systematisch economische operatoren weren die hieraan niet voldoen, wat niet het geval was bij twee aanbestedende overheden. Een andere aanbestedende overheid neemt in haar opdrachtdocumenten niet systematisch de selectiecriteria op die nochtans verplicht moeten worden vermeld voor opdrachten die aan bekendmakingsregels zijn onderworpen.

Wanneer de aanbestedende overheid nagaat of de offertes regelmatig zijn, moet zij een prijzenonderzoek doen. Dit onderzoek moet gebeuren op de onderliggende operationele en economische gegevens van de offertes die kennelijk abnormale prijzen bevatten. De resultaten van het prijzenonderzoek moeten worden opgenomen in het administratieve dossier. Bij één aanbestedende overheid stelde het Rekenhof tekortkomingen vast waardoor de gunning van bepaalde opdrachten substantieel onregelmatig kan zijn.

Voor opdrachten die de Europese drempelbedragen overstijgen, moet de aanbestedende overheid een wachttermijn van minimaal vijftien dagen respecteren en een aankondiging van gegunde opdracht publiceren. Twee aanbestedende overheden miskenden deze bepalingen.

Een opdrachtnemer moet een borgtocht stellen. Die waarborgt de goede en volledige uitvoering van de opdracht. Het Rekenhof stelt andermaal vast dat ruim de helft van de aanbestedende overheden één of meer reglementaire bepalingen ter zake, zoals het niet-eisen of het laattijdig stellen van de borgtocht en/of een verkeerde berekening ervan, heeft miskend.

De aanbestedende overheid moet de betalingsmodaliteiten naleven die in de opdrachtdocumenten zijn bepaald en mag tijdens de uitvoering van de opdracht geen voorschotten of betalingen in mindering toestaan waarin oorspronkelijk niet was voorzien, zoals bij twee aanbestedende overheden is vastgesteld.

De aanbestedende overheid moet tot slot de prestaties verifiëren en de facturen betalen binnen strikte termijnen. Bij een overschrijding van de betalingstermijn heeft de opdrachtnemer recht op verwijlintresten. Het Rekenhof stelt, net als in de voorgaande jaren, vast dat de helft van de onderzochte aanbestedende overheden deze termijnen overschreden, zonder echter de reglementair verschuldigde verwijlintresten te betalen.

Lees hier verdere info