Overheidsopdrachten:
28 baanbrekende arresten (2022-2023)

Dhr. Constant De Koninck (Rekenhof)

Webinar op vrijdag 22 maart 2024


Vastgoedtransacties
door én met administratieve overheden:
overheidsopdracht of uitgesloten vastgoeddienst?

Dhr. Constant De Koninck (Rekenhof)

Webinar op donderdag 13 juni 2024

Aanbestedingsvervalsing (bid rigging): ere-eerste auditeur Constant De Koninck analyseert (LegalNews)

Auteur: LegalNews
Publicatiedatum: 10/09/2021

Wat verstaat met onder Aanbestedingsvervalsing (bid rigging)?

Onder bid rigging of aanbestedingsvervalsing wordt verstaan het samenspannen van ondernemingen met het oog op het maken van concurrentiebeperkende afspraken n.a.v. het uitbrengen van offertes bij overheidsopdrachten. De bij bid rigging betrokken ondernemingen vormen een kartel waarbij ze hun offertes op zo’n wijze op elkaar afstemmen dat ze er zeker van zijn dat de door hen aangeduide inschrijver naar aanleiding van een ogenschijnlijk competitieve gunningsprocedure door de aanbestedende overheid wordt uitverkoren en de opdracht krijgt toegewezen.

In overeenkomsten inzake bid rigging zitten ook dikwijls clausules voor het berekenen en verdelen van de extra-winsten die de ‘winnaar’ heeft behaald door de hogere prijzen die hij heeft kunnen verkrijgen van de opdrachtgever. Concurrenten die zich hebben onthouden of een valse offerte hebben ingediend, kunnen niet allen een financiële vergoeding bekomen, maar worden ook soms gecompenseerd via een onderaannemingsovereenkomst of middels het leveren van goederen of diensten aan de onderneming waaraan de opdracht werd toegewezen. Het lijdt geen twijfel dat bid rigging het aanbestedingsproces ondermijnt en dat dit resulteert in een prijs die hoger ligt dan deze die zou zijn bekomen na vrije, competitieve mededinging.

Bid rigging is overduidelijk nadelig voor consumenten en de belastingbetalers die deze meerkost (‘overcharge’) moeten dragen.

Bid rigging: een inbreuk op artikel 101 VWEU

Artikel 101 VWEU is duidelijk: “Onverenigbaar met de interne markt en verboden zijn alle overeenkomsten tussen ondernemingen, alle besluiten van ondernemersverenigingen en alle onderling afgestemde feitelijke gedragingen welke de handel tussen lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging binnen de interne markt wordt verhinderd, beperkt of vervalst.” En in het Belgisch recht luidt artikel IV.1 WER “Zijn verboden alle overeenkomsten tussen ondernemingen, alle besluiten van ondernemingsverenigingen en alle onderling afgestemde feitelijke gedragingen welke ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Belgische betrokken markt of op een wezenlijk deel ervan merkbaar wordt verhinderd, beperkt of vervalst.”

Typische vormen van bid rigging

Schijnbieding is de meest voorkomende vorm van bid rigging. Schijnbieding doet zich voor wanneer bepaalde concurrenten overeenkomen een bod in te dienen dat hoger is dan het bod van de afgesproken winnaar. Zulke offertes zijn niet bedoeld om door de inkoper aanvaard te worden, maar enkel om een (valse) indruk van eerlijke concurrentie te wekken.

Bij biedonderdrukking of terugtrekking gaat het om overeenkomsten onder concurrenten waarbij ondernemingen die normaal gesproken zouden bieden, afspreken dat zij niet inschrijven op een opdracht of dat zij hun eerder ingediende bod intrekken, zodat de afgesproken winnaar van succes verzekerd is.

Bij rotatiesystemen blijven de inschrijvers meebieden naar de opdracht, maar ze spreken af wie er aan de beurt is om deze keer de opdracht te winnen.

Marktverdelingen: als alternatief of daarnaast kunnen concurrenten onderling de markt verdelen en overeenkomen om niet met elkaar te concurreren voor bepaalde klanten of in bepaalde geografische regio’s of enkel te concurreren via schijnbiedingen.

Red flags bij bid rigging

De ingediende offertes kunnen nu en dan één of meer bijzonderheden vertonen die een signaal kunnen zijn voor de aanwezigheid van bid rigging:

  • de laagste bieder is vaak dezelfde
  • dezelfde bedrijven bieden altijd, dezelfde bedrijven winnen altijd en dezelfde bedrijven verliezen altijd
  • er is een geografische verdeling van winnende opdrachten; sommige bedrijven bieden op opdrachten, maar winnen enkel in een bepaalde geografische regio
  • het aantal ingediende offertes is lager dan gewoonlijk
  • bedrijven die niet meedingen naar opdrachten waarvan redelijkerwijze kon verwacht worden dat ze zouden inschrijven
  • sommige bieders trekken zich onverwacht terug uit een biedprocedure
  • sommige ondernemingen bieden altijd, maar winnen nooit
  • ieder bedrijf lijkt om de beurt te winnen
  • de winnaar besteedt regelmatig (grote delen van het) werk uit aan verliezende bieders
  • de winnaar accepteert de opdracht niet en wordt later onderaannemer
  • verliezende bieders zijn onbekend in de sector.

» Bekijk alle artikels: Overheid & Aanbesteding