Kan mijn verzekeraar dekking uitsluiten, wanneer de verzekerde een wettelijke of contractuele verplichting vermeld in de polis niet is nagekomen? (Desdalex Advocaten)

Auteur: Desdalex Advocaten

Publicatiedatum: februari 2020

In verzekeringsovereenkomsten die schade of aansprakelijkheid dekken, zijn bijna steeds bedingen opgenomen, die de verzekeringswaarborg uitsluiten, indien de verzekerde een wettelijke of contractuele verplichting niet is nagekomen.

Het gaat dan bijvoorbeeld om een polis, waarin diefstal is uitgesloten van de verzekeringsdekking, indien de deuren of de koffer van het verzekerde voertuig niet op slot waren. Volgens een andere omniumpolis geldt de verzekering niet wanneer de bestuurder het schadegeval veroorzaakte in een staat van alcoholintoxicatie van meer dan 1,5 promille of 0,65 mg/l. Die polisbedingen hebben gemeenschappelijk dat zij de verzekeraar toestaan zijn dekking te weigeren, wanneer de verzekerde bepaalde contractuele verplichtingen niet is nagekomen.

Vaak kunnen die bedingen in de polis worden teruggevonden onder de hoofding ‘Uitsluitingen’ of worden ze ingeleid met de vraag ‘Wat is niet verzekerd ?’. Volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie zijn zulke bedingen echter geen uitsluitingsbedingen maar wel vervalbedingen in de zin van artikel 65 van de wet betreffende de verzekeringen.

Volgens die wettelijke bepaling mag in de verzekeringsovereenkomst geen geheel of gedeeltelijk verval van het recht op verzekeringsprestatie worden bedongen dan wegens niet-nakoming van een bepaalde, in de overeenkomst opgelegde verplichting, en mits er een oorzakelijk verband bestaat tussen die niet-nakoming van de contractuele verplichting en het schadegeval.

Dit betekent dat in de polis slechts een verval van het recht op verzekeringsprestatie kan worden bedongen onder een dubbele voorwaarde:

1. Enerzijds moet in de polis een voldoende nauwkeurig omschreven verplichting zijn bepaald.
2. Anderzijds moet de verzekeraar aantonen dat het schadegeval in kwestie zich niet zou hebben voorgedaan zonder die tekortkoming van de verzekerde.

De tweede voorwaarde betekent dat de tekortkoming van de verzekerde aan het schadegeval is voorafgegaan. In de verzekeringsovereenkomst kan niet worden afgeweken van het aangehaalde artikel 65 van de wet betreffende de verzekeringen.

Een verzekeraar kan dus in de polisvoorwaarden niet bedingen dat de diefstal in een woning van verzekeringsdekking is uitgesloten, wanneer bij afwezigheid niet alle buitendeuren van de verzekerde woning gesloten werden met een sleutel of door middel van een elektronische beveiliging, tenzij de verzekerde kan aantonen dat de diefstal is gebeurd door middel van braak van die deuren.

Zulk beding is niet wettig, omdat het bewijs van het oorzakelijk verband bij de verzekerde wordt gelegd.

Ook in een omniumpolis of verzekering eigen schade van een voertuig kan geen uitsluiting van dekking bij alcoholintoxicatie worden overeengekomen met de aanvulling dat de verzekeringswaarborg wel geldt wanneer de verzekerde het tegenbewijs van afwezigheid van oorzakelijk verband tussen de alcoholintoxicatie en het ongeval kan leveren.

Zulk tegenbewijs is niet evident in vergelijking met het positief bewijs van het oorzakelijk verband tussen de alcoholintoxicatie van de bestuurder en het ongeval. Zulk beding creëert volgens de rechtspraak een kennelijk onevenwicht tussen de rechten en verplichtingen van de partijen.  Dit geldt in ieder geval wanneer de verzekerde een consument is.  Zulk beding is dan onrechtmatig, omdat het aan de verzekerde consument een bewijslast oplegt die normaal op de andere partij bij de overeenkomst rust.

Van belang is dus dat een uitsluitingsbeding in een verzekeringsovereenkomst moet worden getoetst aan de relevante wettelijke bepalingen. Dit kan er dan toe leiden dat het beding moet worden geherkwalificeerd of geïnterpreteerd conform die wettelijke bepalingen ten voordele van de verzekerde.

Lees hier het originele artikel