Best practices algemene voorwaarden: de tegenstelbaarheid (Marlex)

Auteurs: Lobke Pottie en Julie Noppe (Marlex)

Publicatiedatum: 08/04/2021

Ondernemers ondernemen en dat betekent risico’s nemen. Elk risico vergt een zo goed mogelijk opvangnet voor een (on)verwachte bocht. De algemene voorwaarden van een onderneming opgenomen op bijvoorbeeld een factuur of een bestelbon zijn een vaste tool voor een onderneming om zichzelf rechtszekerheid te verschaffen en de best mogelijke omstandigheden te creëren voor elk mogelijk scenario binnen de contractuele sfeer.

Wilt u deze algemene voorwaarden inroepen dien je echter een belangrijke eerste stap niet uit het oog te verliezen: de tegenstelbaarheid. Zowel in de nationale als internationale context is dit een belangrijke valkuil waardoor uw zorgvuldig opgesteld vangnet plots beperkte of zelfs geen waarde heeft. Wij sommen voor u kort de belangrijkste principes en (actuele) aandachtspunten op:

1. Het uitgangspunt van tegenstelbaarheid

Het basisprincipe omtrent de tegenstelbaarheid van algemene voorwaarden luidt dat u uw algemene voorwaarden kan inroepen indien de bestemmeling hiervan redelijkerwijze heeft kunnen kennisnemen en deze uitdrukkelijk zo niet dan toch stilzwijgend aanvaard heeft vóór de contractsluiting. De beoordeling of aan deze voorwaarden is voldaan hangt af van het concreet geval rekening houdend met de beschikbaarheid, leesbaarheid en begrijpelijkheid van de algemene voorwaarden.

2. Kennisname van algemene voorwaarden

Uw (potentiële) handelspartner dient in de eerste plaats te hebben kunnen kennisnemen van uw algemene voorwaarden. Het ideale scenario is het integraal en effectief overmaken van de algemene voorwaarden waarop u deze gehandtekend terugkrijgt of bij wijze van email de ontvangst wordt bevestigd. Denk eraan dat de loutere verwijzing naar uw algemene voorwaarden op de website niet voldoet aan de voorwaarde van kennisname. Het gebruik van een hyperlink is onder bepaalde voorwaarden mogelijk en indien deze op een zichtbare en correcte plaats wordt vermeld op de plaats waar de overeenkomst ontstaat. Het is aangeraden dat men per transactie minstens één keer de algemene voorwaarden overmaakt tenzij er sprake is van een aantoonbare langdurige relatie. Hoe frequenter de algemene voorwaarden worden overgemaakt aan de handelspartner, hoe beter. Denk eraan dat het voor de handelspartner mogelijk moet zijn om de inhoud van de algemene voorwaarden achteraf op elk moment te raadplegen.

Een speciaal geval is de tegenstelbaarheid van de factuurvoorwaarden. De factuur wordt geacht de getrouwe weergave te zijn van de overeenkomst tussen de partijen en levert bij deze ook het bewijs van het bestaan op van de overeenkomst. Deze bewijskracht strekt zich uit tot alle beschikkingen van de factuur en dus ook tot de algemene voorwaarden die er op vermeld zijn. De aanvaarding van de factuur brengt de aanvaarding van de algemene voorwaarden op de achterzijde van de factuur met zich mee. Het betalen van de factuur geldt als aanvaarding. Er dient in dit geval gewezen te worden op een nieuwe bewijsregel hieromtrent opgenomen in boek 8 van het nieuwe burgerlijke wetboek: een niet binnen een redelijke termijn geprotesteerde factuur geldt als bewijs tegen een onderneming, inclusief bewijs van aanvaarding van de factuurvoorwaarden.

3. Aanvaarding van algemene voorwaarden

Uw handelspartner dient in de tweede plaats uw voorwaarden uitdrukkelijk of stilzwijgend te aanvaarden. Het is gangbaar dat algemene voorwaarden stilzwijgend worden aanvaard niettemin kan dit later problemen geven omtrent het bewijs van mededeling.

Een uitdrukkelijke aanvaarding kan bijvoorbeeld door ondertekening van de algemene voorwaarden die deel uitmaken van de offerte. Een stilzwijgende aanvaarding kan bijvoorbeeld wanneer de factuur voorbehoudsloos wordt betaald zonder opmerkingen te formuleren omtrent de daarop vermelde algemene voorwaarden.

In het licht van de voorwaarde van aanvaarding dient gewezen te worden op de nieuwe B2B-wet die een regeling inzake onrechtmatige bedingen invoert voor overeenkomsten tussen ondernemingen. Deze regeling viseert de typerende kennisname- en aanvaardingsclausules waarbij een partij bevestigt van de algemene voorwaarden te hebben kennisgenomen en aanvaard. Niet alleen hebben dit soort clausules geen nut als ze uitsluitend in uw algemene voorwaarden worden opgenomen, maar is een clausule die op onweerlegbare wijze de kennisname of de aanvaarding van de andere partij vaststelt waarvan deze niet daadwerkelijk kennis heeft kunnen nemen vóór het sluiten van de overeenkomst een onrechtmatig beding. Het bewijs van daadwerkelijke kennisname (en aanvaarding) is dus van cruciaal belang waardoor een aanvaardingsbeding beperkt nut heeft.

4. Internationale handelspartner?

Wat natuurlijk met de tegenstelbaarheid van uw algemene voorwaarden in relatie met een internationale handelspartner? In een internationale context dient de tegenstelbaarheid beoordeeld te worden op basis van het recht dat van toepassing is op de overeenkomst. Dit is zeker geen gemakkelijke opdracht. Indien u bijgevolg met buitenlands recht te maken heeft, wint u hiervoor best een second (legal) opinion in. Let daarbij op dat in een internationale context de stilzwijgende aanvaarding van een forumbeding niet aanvaard wordt tenzij dit een ondertussen bestaande handelswijze tussen partijen is. Ter volledigheid wordt binnen een internationale context aanbevolen om de algemene voorwaarden op te stellen in de taal van de bestemmeling. De meerderheid van de rechtspraak meent namelijk dat de bestemmeling geen kennis kan nemen van algemene voorwaarden wanneer aangetoond is dat hij de taal niet begrijpt.

Lees hier het originele artikel