Beschikt een leidend ambtenaar over de bevoegdheid om zelf een overheidsopdracht éénzijdig te verbreken?! (Advocatenbureau Van Cauter)

Overheid & Aanbesteding | 23 oktober 2018

Auteur: Advocatenbureau Van Cauter

Publicatiedatum: september 2018

De complexiteit van overheidsopdrachten leidt regelmatig tot een delegatie van bevoegdheden inzake het toezicht van en de controle op de uitvoering van de opdracht. Bestekken verduidelijken bovendien vaak niet wat de bevoegdheid is van de leidend ambtenaar die de aanbesteder voor de opdracht aanduidt. Bij de uitvoering van een overheidsopdracht is een goede kennis omtrent de bevoegdheden van een leidend ambtenaar nochtans essentieel. In dit verband kan men zich bijvoorbeeld de vraag stellen of de leidend ambtenaar bevoegd is om de overheidsopdracht zelf éénzijdig te verbreken.

Wie is leidend ambtenaar? Het KB AUR [1] omschrijft de leidend ambtenaar als de ambtenaar of ieder persoon belast met de leiding van en de controle op de uitvoering van de opdracht.

Is het een intern of een extern leidend ambtenaar? Een intern leidend ambtenaar is een ambtenaar van de aanbesteder, terwijl een extern leidend ambtenaar een persoon is van buiten de aanbesteder. Een intern leidend ambtenaar beschikt over een volheid van bevoegdheid m.b.t. de leiding van en de controle op de opdracht. Elke eventuele beperking van zijn bevoegdheden moet vooraf aan de opdrachtnemer worden betekend, tenzij dit in de opdrachtdocumenten is gebeurd [2].

Bij een extern leidend ambtenaar geldt het spiegelbeeld: tenzij de opdrachtdocumenten of de brief houdende gunning van de opdracht aan de opdrachtnemer bijzondere bevoegdheden toewijst aan de leidend ambtenaar, beschikt de extern leidend ambtenaar in beginsel slechts over de bevoegdheden die hem uitdrukkelijk zijn toegekend door het KB AUR [3], zoals de bevoegdheid om al dan niet goedkeuring te verlenen aan de producten alvorens deze worden verwerkt.

Omvang van het mandaat? Hoewel de intern leidend ambtenaar over de volheid van bevoegdheid beschikt, is ook zijn mandaat niet onbeperkt. Overeenkomstig de algemene regels inzake lastgeving kan ook een intern leidend ambtenaar immers enkel daden van beheer stellen [4]. De intern leidend ambtenaar beschikt doorgaans slechts over een algemeen mandaat, vermits in beginsel noch in de opdrachtdocumenten noch in de gunningsbeslissing wordt verduidelijkt voor welke handelingen de intern leidend ambtenaar bevoegd is.

Voor daden van beschikking volstaat dit algemeen mandaat niet. De rechtspraak neemt immers aan dat de verbreking of opzegging van een overeenkomst, geen daad van beheer maar een daad van beschikking vormt [5]. De verbreking van de overheidsopdracht moet derhalve door de aanbesteder zelf worden genomen. Dit neemt niet weg dat de aanbesteder nadien, al dan niet stilzwijgend, tot bekrachtiging van de zonder geldig mandaat gedane verbreking van de opdracht kan overgaan.

Besluit. De leidend ambtenaar kan een overheidsopdracht niet zelf éénzijdig verbreken, ongeacht of het extern dan wel een intern leidend ambtenaar is, tenzij hem uitdrukkelijk deze bevoegdheid door de aanbesteder werd toegekend.

[1] D.i. het Koninklijk Besluit van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken, BS 14 februari 2013 (hierna het ‘KB AUR’).

[2] Art. 11, tweede lid, KB AUR.

[3] Art. 11, derde lid, KB AUR.

[4] Artikel 1988 B.W. bepaalt immers dat de lastgeving, in algemene bewoordingen uitgedrukt, alleen daden van beheer omvat.

[5] Cass. AR C94.0290.N, 13 juni 1997, www.cass.be. In dezelfde zin neemt de rechtsleer aan dat naast de éénzijdige verbreking van de opdracht ook de overige maatregelen van ambtswege, zoals de buitengerechtelijke vervanging van de opdrachtnemer, niet door de leidend ambtenaar kunnen worden genomen (DELVAUX, DEWOLF, C. e.a., Praktische commentaar bij de reglementering van de overheidsopdrachten, deel 2, Brussel, Confederatie Bouw, 2016, p. 128).