Wordt mijn bestuurdersaansprakelijkheid gemakkelijker verzekerbaar na 1 mei 2019? (PAQT Advocaten)

Auteurs: Leen Wetsels en Rosalia Diliberto (PAQT Advocaten)

Publicatiedatum: 22/03/2019

Je bent zaakvoerder of bestuurder van een rechtspersoon en stelt je de vraag of jouw bestuurdersaansprakelijkheid na de invoering van het nieuwe wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) gemakkelijker verzekerbaar zal worden.

Het antwoord is genuanceerd.

1. Heb je je gedragen als een normaal, voorzichtig en zorgvuldig bestuurder?

Om jouw bestuurdersaansprakelijkheid te beoordelen mag een rechter zich niet zomaar op jouw stoel plaatsen om achteraf te beoordelen of jouw beslissing wel opportuun was. Hij zal jou slechts aansprakelijk stellen voor beslissingen, daden of gedragingen die zich kennelijk buiten de marge bevinden waarbinnen de normaal, voorzichtige en zorgvuldige bestuurders, geplaatst in dezelfde omstandigheden, redelijkerwijze van mening kunnen verschillen.

2. Ben ik enkel verantwoordelijk voor mijn eigen fouten of bestaat de kans dat ik mee moet opdraaien voor fouten van andere bestuurders?

Indien het WVV of de statuten worden geschonden of indien een collegiaal bestuursorgaan bestuursfouten begaat, kan jij als bestuurder worden aangesproken voor de totale schade die hieruit voortvloeit.

Wanneer het bestuursorgaan een beslissing wil nemen of neemt waarin jij je niet kan vinden, doe je er goed aan om de (beweerde) fout te melden aan jouw collega-bestuurders en met argumenten te onderbouwen.

Dit kan je doen:

• op de vergadering waarop de beslissing wordt genomen, in welk geval de melding en de bespreking waartoe zij aanleiding geeft, in de notulen worden opgenomen;
• buiten de vergadering, in welk geval je er omwille van bewijsredenen belang bij hebt om deze melding schriftelijk te doen.

Indien je niet persoonlijk aan een fout hebt meegewerkt, bv. doordat je tegen de foute beslissing hebt geprotesteerd (zoals bv. blijkt uit de notulen) of doordat je gerechtvaardigd afwezig was op de vergadering die de desbetreffende beslissing heeft genomen, kan je aan deze aansprakelijkheid ontsnappen.

3. Hoe wordt mijn bestuurdersaansprakelijkheid begrensd?

Het WVV voert een cijfermatige beperking aan jouw aansprakelijkheid voor toevallige lichte fouten in, bestaande uit vijf drempels gaande van 125.000 euro tot en met 12.000.000 euro.

Het maximumbedrag waarvoor je als bestuurder aansprakelijk kan zijn, wordt bepaald in functie van de grootte van de rechtspersoon, gemeten aan de hand van zijn balanstotaal en omzet gedurende de drie boekjaren voorafgaand aan de instelling van de aansprakelijkheidsvordering (of de oprichting).

Twee voorbeelden ter illustratie: in geval de rechtspersoon:

• een gemiddelde jaaromzet tussen 350.000 euro en 700.000 euro (excl. btw) én een gemiddeld balanstotaal tussen 175.000 euro en 350.000 euro behaalt, wordt de bestuurdersaansprakelijkheid beperkt tot het maximum van 250.000 euro;
• een gemiddelde jaaromzet tussen 9.000.000 euro en 50.000.000 euro (excl. btw) of een gemiddeld balanstotaal tussen 4.500.000 euro en 43.000.000 behaalt, wordt de bestuurdersaansprakelijkheid beperkt tot maximum 3.000.000 euro;

Belangrijk om te weten is dat deze drempels gelden:

• voor alle aansprakelijke bestuurders samen;
• per geheel van feiten dat aanleiding kan geven tot aansprakelijkheid;
• zowel ten aanzien van de rechtspersoon als tegenover derden én ongeacht het aantal eisers (“wie eerst vordert, heeft meer kans om betaald te worden”).

Wel gelden er een aantal belangrijke uitzonderingen. De maxima gelden bv. niet in geval van lichte fout die eerder gewoonlijk dan toevallig voorkomt, zware fout, bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden van de bestuurder. Zij gelden evenmin t.a.v. de fiscus (bedrijfsvoorheffing en btw) en voor achterstallige sociale zekerheidsbijdragen in geval van faillissement.

4. Kan ik mijn aansprakelijkheid op voorhand (verder) beperken of uitsluiten?

Neen. Als bestuurder kan je niet afspreken dat jouw aansprakelijkheid verder wordt beperkt dan de wettelijke drempels.

5. Inwerkingtreding:

Deze nieuwe regels zijn van toepassing op schadeveroorzakende feiten die plaats vinden:

• voor nieuwe vennootschappen: vanaf 1 mei 2019;
• voor bestaande vennootschappen: vanaf 1 januari 2020 of vanaf de eerdere datum (vanaf 1 mei 2019) waarop zij er via een statutenwijziging voor gekozen hebben om het WVV toe te passen.

Conclusie:

Het WVV tracht het bestuurdersrisico beter beheersbaar en gemakkelijker verzekerbaar te maken, hetgeen de schuldeisers ten goede komt en het ondernemerschap kan bevorderen.

Aangezien het toepassingsgebied van de maximumdrempels uiteindelijk nog werd beperkt tot toevallige lichte fouten (zodat alle andere fouten er niet onder vallen), stelt zich de vraag of deze doelstelling nog wel bereikt wordt.

Lees hier het originele artikel