Aansprakelijkheid voor sociale schulden: een gewaarschuwd aannemer is er twee waard (adhemar.law)

Auteur: adhemar.law

Publicatiedatum: 17/07/2021

Om sociale fraude en oneerlijke concurrentie tegen te gaan heeft de wetgever de mogelijkheid aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) gegeven om aannemers en opdrachtgevers onder bepaalde voorwaarden aan te spreken voor de sociale schulden van de (onder)aannemers waarop zij een beroep doen in het kader van bouwwerken.  

Adhemar.law licht in deze nieuwsbrief de algemene principes van deze aansprakelijkheid voor sociale schulden toe.  We staan ook stil bij een recent arrest van het Grondwettelijk Hof, dat de regels van de hoofdelijke aansprakelijkheid verder heeft aangescherpt.

1.       ALGEMEEN KADER

De regels over aansprakelijkheid voor sociale schulden zijn terug te vinden in artikel 30bis van de RSZ-wet. Dit artikel geeft aan de RSZ de mogelijkheid om opdrachtgevers (die geen particulieren zijn) en aannemers hoofdelijk aan te spreken voor de sociale schulden die hun (onder)aannemers hebben op het ogenblik van het sluiten van de overeenkomst dan wel de sociale schulden die ontstaan tijdens de uitvoering van de werken.

Dit heeft als gevolg dat de opdrachtgever of de aannemer door de RSZ kan worden aangesproken voor het geheel van de sociale schuld van hun (onder)aannemer. De wetgever heeft wel een plafond voorzien. De aansprakelijkheid van de opdrachtgever/ de aannemer wordt beperkt tot de totale prijs van de werken die werden toevertrouwd aan de (onder)aannemer, exclusief de BTW.

Het is dan ook belangrijk om voor het sluiten van een overeenkomst goed na te kijken of de betrokken (onder)aannemer schulden heeft bij de RSZ. Dit kan via de online applicatie https://www.checkinhoudingsplicht.be/. Door geen contract af te sluiten met een aannemer die sociale schulden heeft, kan een zware hoofdelijke aansprakelijkheid worden vermeden.

Als de (onder)aannemer tijdens de uitvoering van de werken sociale schulden maakt, dan bestaat er een wettelijke inhoudingsplicht. In dat geval zal de opdrachtgever/aannemer in principe een bedrag van 35% (excl. BTW) moeten inhouden op de factuur van de (onder)aannemer. Dit bedrag moet daarna worden doorgestort op het rekeningnummer van de RSZ.  Gebeurt dit niet, dan blijft de opdrachtgever/ de aannemer alsnog hoofdelijk aansprakelijk.  Ook hier is het dus van belang om voor de betaling van facturen te checken of de (onder)aannemer schulden heeft bij de RSZ.

2.       STANDPUNT GRONDWETTELIJK HOF

In zijn arrest van 8 juli 2021 (nr. 105/2021) heeft het Grondwettelijk Hof standpunt ingenomen over de hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden. Meer in het bijzonder was het Hof van oordeel dat een aannemer in het geval van schuldvergelijking alsnog door de RSZ hoofdelijk aansprakelijk kan worden gesteld voor de sociale schulden van zijn onderaannemer.

In dit concreet geval hadden onderneming A (hoofdaannemer) en onderneming B (onderaannemer) een contract afgesloten en waren zij beiden aan elkaar bedragen verschuldigd. Beide bedragen werden met elkaar gecompenseerd waardoor de wederzijdse schuld werd vereffend. Na het faillissement van B bleek dat deze laatste van bij de sluiting van het contract sociale schulden had, waarvoor de RSZ onderneming A hoofdelijk aansprakelijk stelde.

Het Grondwettelijk Hof oordeelde dat artikel 30bis RSZ-wet niet strijdig was met de Grondwet en niet-discriminerend was in zoverre de hoofdaannemer die zijn schuld aan een onderaannemer (met sociale schulden) ziet tenietgaan door schuldvergelijking, niet wordt vrijgesteld van zijn hoofdelijke aansprakelijkheid t.a.v. de RSZ. Het ultieme doel van de RSZ-wetgeving over de hoofdelijke aansprakelijkheid (nl. het bestrijden van sociale fraude en oneerlijke concurrentie) weegt volgens het Hof zwaar door.

3.       BESLUIT

Uit het voorgaande blijkt dat de regels over de hoofdelijke aansprakelijkheid streng zijn. Het is dan ook belangrijk om reeds voor het sluiten van een overeenkomst goed na te kijken of de (onder)aannemer waarop u een beroep doet sociale schulden heeft. Dit kan eenvoudig via een online applicatie.  Enkel op die manier kan de hoofdelijke aansprakelijkheid worden vermeden.

Lees hier het originele artikel