Sorry, onze webshop is niet toegankelijk vanuit België, of toch? (Monard Law)

Handel & Consument | 7 maart 2018

Auteurs: Kristof Zadora en Jill Leen (Monard Law)

Publicatiedatum: 28/02/2018

Online winkelen is zoals laveren in één grote winkelstraat: iedereen kijkt, vergelijkt en er is voor ieder wat wils. En dat allemaal vanuit je luie zetel.

Toch kan de pret weleens bedorven worden omdat je onlineaankoop wordt geblokkeerd of geweigerd op een buitenlandse website. Ook al heb je er misschien nog nooit van gehoord, de kans is groot dat je dan te maken hebt met “geoblocking”.

Geoblocking

Geoblocking kan omschreven worden als een discriminerende praktijk waarbij wordt verhinderd dat onlineklanten toegang hebben tot de webshop of website van een andere lidstaat, of waarbij onlineklanten uit andere lidstaten worden omgeleid naar een lokale webshop waar meestal andere prijzen, verzendopties en aanbiedingen gelden.

Een praktijk die haaks lijkt te staan op de koopervaring in een fysieke winkel. Het is haast ondenkbaar dat een verkoper eerst zou vragen naar je woonplaats om vervolgens de prijs hierop af te stemmen, of sterker nog, je de toegang tot de winkel te weigeren.

Bij online winkelen is geoblocking mogelijk omdat elke computer een uniek IP-adres heeft aan de hand waarvan het mogelijk is om je locatie te herkennen. Als de website geen gebruikers toelaat vanuit jouw locatie, wordt de toegang gewoonweg geweigerd of geblokkeerd. Je zou dit kunnen omzeilen door gebruik te maken van een VPN-verbinding (“Virtual Private Network”) met een beveiligde proxy-server, waardoor je eigen IP-adres niet wordt doorgegeven aan de geblokkeerde website die je bezoekt. Zo zou je dus gebruik kunnen maken van de webdiensten die eigenlijk niet in jouw lidstaat worden aangeboden.

Vanaf nu gedaan met het zoeken naar achterpoortjes?

De Europese Commissie lanceerde op 26 mei 2016 een voorstel voor een verordening teneinde komaf te maken met geoblocking en andere vormen van directe en indirecte discriminatie op basis van nationaliteit, verblijfplaats of vestigingsplaats van onlineklanten (zowel consumenten als ondernemingen) bij grensoverschrijdend winkelen binnen de EU.

Artikel 4 van de voorgestelde verordening omschrijft drie specifieke gevallen waarin het verboden is voor onlineverkopers (die gevestigd zijn binnen de EU, of gevestigd zijn buiten de EU maar hun producten en diensten online aanbieden aan klanten binnen de EU) om onlineklanten te discrimineren op basis van hun verblijfplaats:

De eerste situatie viseert de verkoper die producten online aanbiedt in de lidstaat waar een klant verblijft, maar waarbij hij niet voorziet in de levering van producten in die lidstaat (maar bijvoorbeeld enkel levert in zijn eigen lidstaat). Ook in dat geval moet de klant de mogelijkheid hebben om de producten aan te kopen aan identiek dezelfde voorwaarden als een inwoner van de lidstaat van de verkoper (met als gevolg dat de klant de producten dan bijvoorbeeld dient op te halen op een adres in de lidstaat van de verkoper of op een met de klant overeengekomen locatie…);
De tweede situatie is deze waarbij de verkoper langs elektronische weg verstrekte diensten aanbiedt zoals clouddiensten, gegevensopslagdiensten, webhosting, etc., en waarbij er geen fysieke levering plaatsvindt;
De laatste situatie is deze waarin de verkoper online diensten aanbiedt (zoals hotelovernachtingen, autoverhuur, verkoop van tickets voor muziekfestivals, etc.) die de klant dient af te nemen op de locatie waar de verkoper actief is, en waarbij die locatie in een andere lidstaat ligt dan de lidstaat waar de klant verblijft.

Op 20 november 2017 bereikte het Europees Parlement, de Raad en de Commissie een akkoord over het voorstel aangaande de afschaffing van onterechte geoblocking. Het Europees Parlement en de Raad zullen de ontwerpverordening een paar maanden na dit akkoord aannemen. De nieuwe verordening zal vervolgens worden bekendgemaakt in het Publicatieblad van de EU en wordt negen maanden na de bekendmaking rechtstreeks van kracht.

Gelijke toegang tot producten en diensten

De nieuwe regelgeving is een volgende stap naar de integratie van een digitale interne markt, waarbij het doel is om een einde te maken aan digitale landsgrenzen.

Toch kan je in de toekomst alsnog stuiten op beperkingen bij online winkelen, dit omdat:

Webshops niet verplicht worden om producten en diensten te leveren aan klanten buiten de lidstaat waar zij leveringen aanbieden;
Prijsdifferentiatie niet wordt verboden (zodat er alsnog verschillende algemene voorwaarden en/of prijzen kunnen opduiken);
Diensten in verband met digitale auteursrechtelijke beschermde inhoud of werken in immateriële vorm, zoals e-boeken, downloadbare muziek, online games, etc. (voorlopig) niet onder de nieuwe regels vallen;
Niet-economische diensten van algemeen belang, financiële en audiovisuele diensten, transportdiensten, gokactiviteiten, gezondheidszorg en maatschappelijke diensten buiten het toepassingsgebied van de nieuwe verordening vallen.

Het wordt nog afwachten of de nieuwe regelgeving effectief een heuse impuls zal geven aan de grensoverschrijdende onlineverkoop. Alleszins leidt de afschaffing van geoblocking tot een grotere keuzemogelijkheid aan producten en diensten voor de onlinekoper met minder barrières.