Handelsnamen: what’s in a (trade)name? (Sirius Legal)

Auteur:Michiel Beutels (Sirius Legal)

Publicatiedatum: 25/09/2020

Bij de oprichting van een vennootschap is de vennootschapsnaam snel gekozen. Een waakzame ondernemer draagt daarnaast zorg voor de registratie van de merknamen die worden gebruikt om diensten en/of producten op de markt te brengen.

De handelsnaam daarentegen wordt vaker uit het oog verloren. Maar wat zijn handelsnamen juist en wat is het nut van het gebruik ervan? Moet een handelsnaam geregistreerd worden, zoals bij merknamen? Op welke manier zorg ik voor de bescherming van mijn handelsnaam?

Wat zijn handelsnamen?

De handelsnaam is de benaming die wordt gebruikt door een onderneming (niet alleen vennootschappen, maar bijvoorbeeld ook eenmanszaken) om haar handelsactiviteit op de markt te onderscheiden van de activiteiten van andere ondernemingen.

De handelsnaam is het uithangbord van de onderneming, het is de naam waaronder de onderneming gekend is.

Terwijl de handelsnaam gericht is op de activiteiten van de onderneming, wordt een merknaam gebruikt door ondernemingen om hun concrete producten en/of diensten te onderscheiden van de producten en diensten van andere ondernemingen.

Anderzijds moet er ook een onderscheid gemaakt worden met de vennootschapsnaam: de maatschappelijke benaming of vennootschapsnaam van een onderneming dient enkel voor de identificatie van de vennootschap zelf. Soms stemt de handelsnaam overeen met de vennootschapsnaam van een onderneming, maar dat is dus niet noodzakelijk het geval.

Waarom worden handelsnamen gebruikt?

De handelsnaam heeft voornamelijk een publicitaire en onderscheidende functie. Het is de naam die de onderneming gebruikt om deel te nemen aan het handelsverkeer.

De handelsnaam dient vooral om de handelsactiviteit van een onderneming te onderscheiden met die van een andere onderneming.

De merknaam daarentegen is concreet gericht op de producten en/of diensten van de onderneming.

Hoe registreer ik mijn handelsnaam?

Een registratie van de handelsnaam is niet verplicht, er is geen formele registratieprocedure.

De handelsnaam wordt (automatisch en onmiddellijk) beschermd door het eerste zichtbaar, publiekelijk en ononderbroken gebruik ervan. De onderneming die het eerst een concrete handelsnaam gebruikt, verkrijgt dus het exclusieve recht erop zonder dat er enige formaliteit vereist is. Het is anderzijds wel vereist dat er voortdurend gebruik gemaakt wordt gemaakt van de handelsnaam.

Omdat er geen vervulling van een formaliteit vereist is, blijft de omvang van de bescherming van de handelsnaam ook gelinkt aan het gebied van het effectieve gebruik ervan.

Een belangrijk element bij geschillen over het gebruik van (gelijkaardige of identieke) handelsnamen is het bewijs van het eerste gebruik van de handelsnaam. Het bewijs van het eerste gebruik kan op verschillende manieren geleverd worden, zoals bijvoorbeeld aan de hand van de vermelding of facturen, bestelbonnen, briefpapier, etc. De registratie van de handelsnaam bij de Kruispuntbank van Ondernemingen is ook een nuttige optie.

Hoe bescherm ik mijn handelsnaam?

Elke onderneming kan haar handelsnaam beschermen door zich te verzetten tegen het gebruik van een identieke of overeenstemmende handelsnaam waarbij er een verwarringsgevaar (of -risico) bij het publiek wordt gewekt.

Het is dus belangrijk om bij de keuze van een handelsnaam na te gaan of er geen identieke of gelijkaardige handelsnamen worden gebruikt door een andere onderneming.

Het verwarringsgevaar is de doorslaggevende voorwaarde bij de beoordeling of er sprake is van een schending van de rechten op een handelsnaam.

Bij die beoordeling houdt een rechtbank rekening met de volgende drie criteria:

• de gelijkenis tussen de verschillende handelsnamen op drie vlakken: auditief (komen dezelfde of gelijkaardige klanken voor in de handelsnamen?), visueel (wordt er eenzelfde of een gelijkaardig beeld gecreëerd?) en conceptueel (verwijzen ze naar dezelfde of gelijkaardige concepten?);
• de gelijkenis tussen de activiteiten van de ondernemingen die de handelsnamen gebruiken;
• de territoriale ligging van de ondernemingen, waarbij het verwarringsgevaar uiteraard groter wordt naargelang de ondernemingen dichter bij elkaar gelegen zijn.

Indien een onderneming die gebruik maakt van een oudere handelsnaam van oordeel is dat er door het gebruik van een identieke of overeenstemmende handelsnaam een verwarringsgevaar is, dan kan er door die onderneming een stakingsvordering worden ingesteld.

Een rechtbank kan vervolgens een verbod opleggen om het gebruik van de verwarringstichtende handelsnaam te doen stopzetten, eventueel onder verbeurte van een dwangsom.

De bescherming van een handelsnaam is doorsnee genomen minder breed dan de bescherming die je geniet op basis van een geregistreerd merk. Met de handelsnaam is er meestal enkel bescherming voor een relatief beperkt gebied en tegen ondernemingen met sterk gelijkende activiteiten. De omvang van de bescherming op die vlakken staat ook niet vast.

Zoals gezegd: een waakzame ondernemer draagt zorg voor de registratie van de merknamen die worden gebruikt om diensten en/of producten op de markt te brengen.

Lees hier het originele artikel