Telewerkers beter beschermd bij een arbeidsongeval (Lydian)

Auteurs: Jan Hofkens, Isabel Plets, Alexander Vandenbergen en Eveline Ankaert (Lydian)

Publicatiedatum: 22/01/2019

Telewerk zit in de lift: het biedt niet alleen een antwoord op het mobiliteitsprobleem, maar ook op de verzuchting naar een betere combinatie van privé-leven & werk. Ondanks de toenemende populariteit van zowel structureel als occasioneel telewerk, was de Belgische arbeidsongevallenwetgeving niet afgestemd op deze tewerkstellingsvorm. Wat als een telewerker uitglijdt in zijn keuken en zijn pols breekt? Wat als een telewerker zijn kinderen afhaalt van school en slachtoffer wordt van een verkeersongeval? De wetgever heeft een aantal lacunes in de arbeidsongevallenwetgeving weggewerkt via de wet van 21 december 2018 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken. Wij zetten de nieuwigheden, die in werking treden op 27 januari 2019, alvast even op een rijtje voor u.

1.  Uitbreiding toepassingsgebied Arbeidsongevallenwet 10 april 1971

Telewerk kan twee vormen aannemen: hetzij structureel, waarbij de werknemer op regelmatige basis (vb. elke vrijdag) van thuis werkt, hetzij occasioneel, waarbij de werknemer, in geval van onvoorziene omstandigheden of omwille van persoonlijke redenen, zijn werkzaamheden niet op de normale arbeidsplaats kan uitvoeren (vb. bij een onverwachte treinstaking) op voorwaarde dat de aard van het werk het toelaat om van thuis te werken.

De arbeidsongevallenwetgeving wordt aangevuld met een definitie van de begrippen “telewerk” en “telewerker” waardoor zowel structureel als occasioneel telewerk onder het toepassingsgebied vallen.

2.  “Tijdens de uitvoering van de overeenkomst” ook vermoed voor occasioneel telewerk

Een arbeidsongeval is elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt, en dat een letsel veroorzaakt. Deze definitie is moeilijk toepasbaar op een telewerker aangezien het voor een telewerker, die slachtoffer wordt van een ongeval in zijn privé-woning, zeer moeilijk is om te bewijzen dat dit ongeval heeft plaatsgevonden tijdens de uitvoering van zijn werk.

Om deze bewijslast te faciliteren, voorzag de Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 sinds 2009 onder bepaalde voorwaarden reeds in een vermoeden waarbij een ongeval waarvan de telewerker slachtoffer werd, geacht werd overkomen te zijn tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Dit vermoeden wordt met de nieuwe wet verruimd, zodat ook occasionele telewerkers zich hierop kunnen beroepen.

Een ongeval waarvan de telewerker slachtoffer is, wordt voortaan geacht te hebben plaatsgevonden tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst indien:

• het ongeval gebeurt op de plaats of de plaatsen die schriftelijk zijn vermeld als de plaats om zijn werk te verrichten, in een telewerkovereenkomst of enig ander document dat telewerk generiek of punctueel, collectief of individueel, toelaat. Als de plaats(en) niet werd(en) vermeld, zal het vermoeden van toepassing zijn op de woonplaats of de plaats(en) waar het telewerk gewoonlijk wordt uitgevoerd;
• het ongeval gebeurt tijdens de periode van de dag die in één van de bovenvermelde documenten is vermeld als periode waarin arbeid kan verricht worden. Bij ontstentenis van dergelijke vermelding in de schriftelijke overeenkomst zal het vermoeden van toepassing zijn tijdens de werkuren die de telewerker zou moeten presteren indien hij in de lokalen van de werkgever zou tewerkgesteld zijn.

3.  Arbeidswegongeval voor alle telewerkers

De arbeidsongevallenwetgeving is ook van toepassing op ongevallen die zich voordoen op de weg naar en van het werk. Onder het begrip “arbeidsweg” wordt verstaan: het normale traject dat de werknemer moet afleggen om zich van de verblijfsplaats te begeven naar de werkplaats en omgekeerd, met inbegrip van noodzakelijke en gerechtvaardigde omwegen om bijvoorbeeld kinderen naar school te brengen of een brood te kopen.

Telewerkers leggen in principe geen traject van en naar het werk af, waardoor het begrip “arbeidswegongeval” niet op hen kon worden toegepast, hoewel zij dezelfde familiale verplichtingen kunnen hebben als “gewone” werknemers. Bijgevolg werden deze telewerkers, in geval van een verkeersongeval op weg naar en van school of bij de bakker om de hoek, niet gedekt door de arbeidsongevallenverzekering. De wetgever heeft deze verschillen in behandeling weggewerkt door volgende verplaatsingen van telewerkers voortaan te kwalificeren als “de weg van en naar het werk”:

• Het traject van de woonplaats van de telewerker naar de school of opvangplaats van zijn kinderen en omgekeerd, indien het telewerk in de woonplaats wordt uitgevoerd;
• Het traject van de woonplaats van de telewerker naar de plaats waar hij zijn eetmaal neemt of het zich aanschaft en omgekeerd, indien het telewerk in de woonplaats wordt uitgevoerd.

Het is uiteraard nog steeds aan de telewerker om te bewijzen dat hij op weg was van en naar zijn woonplaats om er zijn werk uit te voeren.

4.  Tips & tricks

Indien u als werkgever structureel of occasioneel telewerk wenst aan te bieden, zorgt u er best voor dat een telewerkovereenkomst of een telewerkpolicy duidelijke bepalingen bevat over o.a. de telewerkplaats en het telewerkrooster.

Lees hier het originele artikel