Woninghuur in Vlaanderen en Brussel:
het antwoord op 25 praktijkvragen

Mr. Ulrike Beuselinck en mr. Koen De Puydt (Seeds of Law)

Webinar op dinsdag 27 augustus 2024


HR-aspecten bij M&A transacties

Mr. Nele Van Kerrebroeck (Linklaters)

Webinar op donderdag 16 mei 2024


Consumentenbescherming bij de verwerving
van financiële diensten: de laatste ontwikkelingen (optioneel met handboek)

Prof. dr. Reinhard Steennot (UGent)

Webinar op donderdag 30 mei 2024


Aandeelhoudersovereenkomsten
in het licht van de nieuwe wetgeving

Mr. Michaël Heene (DLA Piper)

Webinar op vrijdag 31 mei 2024


Vereffening-verdeling van nalatenschappen:
16 probleemstellingen

Mr. Nathalie Labeeuw (Cazimir)

Webinar op vrijdag 26 april 2024


Ondernemingsstrafrecht:
wat wijzigt er door boek I en boek II van het Strafwetboek?

Mr. Stijn De Meulenaer (Everest)

Webinar op dinsdag 11 juni 2024

Aandelen en echtgenoten: niet altijd een evident huwelijk! (Paqt Advocaten)

Auteurs:

Het komt wel vaker voor dat (ex-)echtgenoten in geval van echtscheiding voor (on)aangename verrassingen komen te staan. Dit geldt soms ook voor de aandelen van een vennootschap. De rechten van aandeelhouders-echtgenoten op basis van de wet stemmen niet altijd overeen met de verwachtingen van de partijen.

Indien zij gehuwd waren onder het wettelijk stelsel (dat bestaat naast het stelsel van scheiding van goederen en het stelsel van algehele gemeenschap) is het bv. mogelijk dat een ex-echtgenoot bij echtscheiding de helft van de aandelenwaarde zal moeten vergoeden aan de ander, zelfs indien de ex-echtgenoot niet actief is binnen deze vennootschap, noch aandeelhouder was.

Dit is het – vaak onverwachte – gevolg van de opsplitsing van de eigendom van de aandelen in “titre” (het titularis zijn, kunnen uitoefenen van de lidmaatschapsrechten) en “finance” (de vermogenswaarde) van de aandelen.

Hieronder geven we een kort (vereenvoudigd) overzicht van verschillende situaties die zich onder het wettelijk gemeenschapsstelsel kunnen voordoen met enkele voorbeelden ter illustratie.

A.    VOLLEDIG EIGEN AANDELEN

Aandelen zijn in hun geheel (zowel “titre” als “finance”) eigen wanneer de ex-echtgenoot kan aantonen dat hij deze:

  • voorafgaand aan het huwelijk heeft verworven; of

  • tijdens het huwelijk via gift of uit erfenis heeft verkregen; of

  • tijdens het huwelijk heeft verworven via investering met (meer dan50%) eigen middelen.

In dat geval worden de aandelen op naam van de echtgenoot-eigenaar ingeschreven in het aandelenregister en zal deze tijdens het huwelijk als enige (i) de lidmaatschapsrechten uitoefenen en (ii) de begunstigde zijn van de vermogenswaarde (bv. de meerwaarde).

Na de echtscheiding blijven alle rechten bij de echtgenoot-eigenaar. De andere echtgenoot kan geen aanspraak maken op (een deel van) de aandelenwaarde, behalve eventueel een vergoeding voor het deel dat niet met eigen gelden werd betaald.

Voorbeeld 1: De heer Peters heeft een vennootschap opgericht in 2016 en is getrouwd in 2018. In geval van een echtscheiding in 2023 zal zijn echtgenote geen aanspraak kunnen maken op de aandelen(waarde) van de heer Peters.

B. AANDELEN INGESCHREVEN OP NAAM VAN ÉÉN VAN DE ECHTGENOTEN VERKREGEN MET HOOFDZAKELIJK GEMEENSCHAPPELIJK GELDEN ONDER TOEPASSING VAN ART. 2.3.19, 5° BW

In de praktijk komt deze situatie het meest voor.

In dat geval staan de aandelen op naam van één echtgenoot ingeschreven in het aandelenregister – waardoor deze de lidmaatschapsrechten zal uitoefenen – maar komt de vermogenswaarde toe aan de huwgemeenschap.

Dit doet zich voor onder de (cumulatieve) voorwaarden dat de aandelen:

a)    ingeschreven zijn op naam van één van de beide echtgenoten;

b)    Voor meer dan 50% met gemeenschappelijke gelden [1] werden verkregen; én

c)    Betrekking hebben op een vennootschap waarin

  • ofwel de vrije overdracht van aandelen beperkt wordt op basis van wettelijke, statutaire of conventionele bepalingen

  • ofwel slechts één echtgenoot actief is als bestuurder. Dit is in principe het geval als het gaat om een besloten vennootschap, er aandeelhoudersafspraken zijn of het gaat om een beroepsvennootschap.

Deze voorwaarden worden getoetst op het moment van de eerste verkrijging van de aandelen.

De lidmaatschapsrechten komen toe aan de echtgenoot op wiens naam de aandelen zijn ingeschreven, maar de vermogenswaarde wordt opgenomen in de huwgemeenschap.

Bij echtscheiding worden de aandelen gewaardeerd op de datum van ontbinding van het huwelijksstelsel en de waarde principieel gelijk verdeeld worden onder beide ex-echtgenoten. Zo zal bv. de ex-echtgenoot die niet actief was/is binnen de vennootschap recht hebben op de helft van de waarde van de aandelen.

Voorbeeld 2: Mevrouw Kramers is gehuwd met de heer Jansen en heeft een vennootschap opgericht gedurende het huwelijk met gemeenschappelijke gelden. De aandelen staan volledig ingeschreven op haar naam. In geval van een echtscheiding in 2024 zal haar echtgenoot toch aanspraak kunnen maken op de helft van de aandelenwaarde van de mevrouw Kramers, zoals gewaardeerd op datum van de echtscheiding. De lidmaatschapsrechten zaten reeds in het eigen vermogen van mevrouw Kramers. Zij zal de aandelen zelf kunnen behouden.

C. GEMEENSCHAPPELIJKE AANDELEN

Wanneer niet aan bovenvermelde voorwaarde a) en/of c) is voldaan, vallen de aandelen in hun geheel (zowel “titre” als “finance”) in de huwgemeenschap en kunnen deze door beide echtgenoten gelijktijdig bestuurd worden. Als aandelen op naam van één echtgenoot staan, zal alleen deze tijdens het huwelijk de stemrechten kunnen uitoefenen.

Ongeacht of de aandelen die met gemeenschappelijke middelen werden gefinancierd op naam van beide echtgenoten dan wel op naam van één echtgenoot zijn ingeschreven, zullen deze aandelen (in principe) verdeeld worden bij echtscheiding dan wel overgenomen worden door één echtgenoot, mits vergoeding aan de andere echtgenoot.

De aandelen worden in principe gewaardeerd op het tijdstip van de daadwerkelijke verdeling of overname.

Indien de verwerving van de aandelen deels zou zijn gebeurd met eigen inbreng, kan hiervoor een vergoeding gevraagd worden van de gemeenschap in het kader van de echtscheiding.

Voorbeeld 3: Mevrouw Beutels is gehuwd met de heer Jacobs en heeft een vennootschap opgericht gedurende het huwelijk. Zij zijn gehuwd onder het wettelijk stelsel maar de aandelen staan volledig ingeschreven op haar naam. Beide echtgenoten zijn actief als bestuurder binnen de vennootschap zodat niet aan de voorwaarden van art. 2.3.19, 5° BW is voldaan.  In geval van een echtscheiding in 2024 zal de heer Jacobs aldus aanspraak kunnen maken op de helft van de aandelen omdat deze in hun geheel in de huwgemeenschap zitten.

In geval van een ontbinding van het huwelijk, zowel bij een echtscheiding als bij een overlijden, is het van belang te weten wie de eigenaar is van de aandelen en wie recht heeft op de vermogenswaarde. Het is met andere woorden aangewezen om reeds bij de oprichting van een vennootschap of bij verwerving van de aandelen de intenties (bv. het gaat om de oprichting van een managementvennootschap) en de vermogensrechtelijke gevolgen voor ogen te houden.

Let wel: de inkomsten uit aandelen (dividenden) zullen onder het wettelijk gemeenschapsstelsel tijdens het huwelijk steeds toekomen aan de huwgemeenschap, tenzij men hiervan afwijkt in een huwelijkscontract.

[1] Alle gelden verkregen na het huwelijk zijn gemeenschappelijk, ook al worden deze op een eigen bankrekening gestort. Er geldt een vermoeden van gemeenschappelijkheid: dit wil zeggen alle gelden waarvan niet bewezen kan worden dat ze eigen zijn, zijn gemeenschappelijk.

Bron: Paqt Advocaten