De invoering van Boek 6
en de impact voor de medische sector

Prof. dr. Christophe Lemmens (Dewallens & Partners)

Webinar op vrijdag 4 oktober 2024


Het nieuwe Boek 6 en de impact
voor de bouw- en vastgoedsector:
10 aandachtspunten

Prof. dr. Kristof Uytterhoeven (Caluwaerts Uytterhoeven)

Webinar op dinsdag 23 april 2024


Vereffening-verdeling van nalatenschappen:
16 probleemstellingen

Mr. Nathalie Labeeuw (Cazimir)

Webinar op vrijdag 26 april 2024


Consumentenbescherming bij de verwerving
van financiële diensten: de laatste ontwikkelingen (optioneel met handboek)

Prof. dr. Reinhard Steennot (UGent)

Webinar op donderdag 30 mei 2024


Woninghuur in Vlaanderen en Brussel:
het antwoord op 25 praktijkvragen

Mr. Ulrike Beuselinck en mr. Koen De Puydt (Seeds of Law)

Webinar op dinsdag 27 augustus 2024


Ondernemingsstrafrecht:
wat wijzigt er door boek I en boek II van het Strafwetboek?

Mr. Stijn De Meulenaer (Everest)

Webinar op dinsdag 11 juni 2024

Kan een architectenovereenkomst bedingen dat in solidum aansprakelijkheid uitgesloten wordt? (LegalNews.be)

Auteur: LegalNews.be

Publicatiedatum: 14/06/2018

Op het druk bijgewoond lunchseminarie ‘Recente rechtspraak omtrent aansprakelijkheid bouwactoren’ van Lydian bespraken mr. Iris Hemelaer,  mr. Dario Petosa en mr. Jan Maertens een aantal relevante vonnissen en arresten.

LegalNews.be volgde het seminarie en onthield het Cassatie-arrest van 5 september 2014, waarbij het Hof van Cassatie zich boog over de geldigheid van een beding in een architectenovereenkomst dat voorzag dat de architect, in geval van een samenlopende fout met deze van een aannemer, ten aanzien van de bouwheer enkel vergoeding verschuldigd was voor zijn aandeel in de totstandkoming van de schade.

Wat waren de feiten?

De bouwheer liet een woning met een houten structuur oprichten en deed voor deze werken beroep op een architect. In deze woning werd een houtkachel met schouwkanaal geplaatst door een aannemer waarvan het handelsfonds in oktober 2011 werd overgenomen door een andere aannemingsfirma.

Op 2 januari 2014 werd de woning in kwestie volledig vernield door een brand.

De bouwheer startte een procedure in kortgeding, waarbij een branddeskundige werd aangesteld die van oordeel was dat de kachel niet op een veilige afstand geplaatst werd en er niet voldoende isolatie aanwezig was in de woning.

De bouwheer eiste vergoeding door een procedure ten gronde op te starten tegen de aannemer en de architect en baseerde zich op art. 1792 BW, dat stelt dat indien een gebouw dat tegen vaste prijs is opgericht, geheel of gedeeltelijk teniet gaat door een gebrek in de bouw, zelfs door de ongeschiktheid van de grond, de architect en de aannemer daarvoor gedurende tien jaar aansprakelijk zijn. De in solidum aansprakelijkheid van aannemer en architect werd gevorderd.

Wat zijn de principes inzake in solidum aansprakelijkheid?

Gebreken in de bouw zijn vaak het gevolg van fouten van zowel de aannemer (bv. uitvoeringsfout) als van de architect (bv. conceptfout of controlefout).

  • indien hun onderscheiden fouten noodzakelijk hebben bijgedragen tot dezelfde schade, worden ze juridisch als samenlopende fouten beschouwd waarvoor aannemer en architect in solidum aansprakelijk kunnen gesteld worden door de bouwheer
  • dit impliceert dat zowel de aannemer als de architect elk afzonderlijk voor het geheel van de schade in hoofde van de bouwheer kunnen worden aangesproken. Na vergoeding kan de ene schuldenaar t.a.v. de andere een regresrecht uitoefenen t.b.v. wat de ene meer dan zijn persoonlijk aandeel in de schade heeft betaald

In geval van samenlopende fouten, zal de bouwheer vaak volledige schade verhalen bij de architect omwille van de verplichte BA-verzekering en/of insolvabiliteit van de aannemer.

Gevolg: in architectenovereenkomsten worden vaak contactuele bedingen opgenomen waarbij de in solidum aansprakelijkheid wordt uitgesloten.

Wat zijn de principes inzake de tienjarige aansprakelijkheid?

Aannemers  en architecten zijn ex artikel 1792 en 2270 BW gedurende 10 jaar na de oplevering (aanvaarding) van het werk aansprakelijk voor ernstige gebreken, zichtbaar of verborgen, die de stabiliteit of stevigheid van het gebouw of van een belangrijk onderdeel ervan in het gedrang (kunnen) brengen.

Dit principe is van openbare orde: dient de openbare veiligheid, niet alleen die van de bouwheer.

Wat was de visie van het hof van beroep?

Het hof van beroep te Brussel veroordeelde op 9 augustus 2012 de architect, de aannemer en diens verzekeraar ex artikel 1792 BW in solidum tot betaling van een schadevergoeding. Het hof oordeelde dat o.a. de architect zich ten onrechte beriep op een beding in de architectenovereenkomst op grond waarvan de architect, in geval van samenlopende fout van een andere deelnemer van het bouwproces, door de bouwheer slechts voor zijn aandeel in de totstandkoming van de schade kon worden aangesproken, wanneer zijn tienjarige aansprakelijkheid in het gedrang was.

Door de architect werd cassatieberoep aangetekend tegen dit arrest.

Wat is de visie van de rechtsleer inzake de ‘uitsluiting van de in solidum gehoudenheid’?

Een eerste strekking vindt die uitsluiting steeds geoorloofd aangezien dergelijke uitsluiting slechts particuliere belangen betreft (dus geen openbare orde). Het feit dat de architect aansprakelijk is ex art. 1792 BW is voor de beoordeling van de geoorloofdheid van het beding volgens deze strekking niet relevant.

Een tweede strekking vindt de uitsluiting ongeoorloofd, aangezien dergelijke uitsluiting als een aansprakelijkheidsbeperking moet worden beschouwd. Door het feit dat de architect zijn aansprakelijkheid ex art. 1792 BW niet kan beperken, kan hij evenmin zijn in solidum gehoudenheid uitsluiten.

Wat was de visie van het Hof van Cassatie?

Het Hof van Cassatie sluit zich aan bij tweede strekking:

  • het beding op grond waarvan de architect, ingeval van een samenlopende fout met de aannemer, aan de bouwheer enkel vergoeding verschuldigd is voor zijn aandeel in de totstandkoming van de schade is een beperking van de aansprakelijkheid van de architect t.a.v. de bouwheer op grond van ex art. 1792 BW.
  • aangezien de tienjarige aansprakelijkheid van de architect ex art. 1792 BW van openbare orde is, is het beding ongeoorloofd, voor zover de tienjarige aansprakelijkheid in het gedrang is.

Wat is het praktisch gevolg van de visie van het Hof van Cassatie?

In principe is dergelijk beding wél rechtsgeldig en kan het ingeroepen worden tegen de bouwheer indien een andere vorm van aansprakelijkheid dan die ex art. 1792 BW en 2270 BW in het gedrang is (bv. contractuele aansprakelijkheid vóór oplevering of aansprakelijkheid voor lichte verborgen gebreken na oplevering).

Lees hier het Cassatie-arrest van 5 september 2014